Je kindje wordt wakker in de nacht: misschien voor een voeding, nabijheid of ongemak. Het valt echter niet gemakkelijk weer in slaap. Misschien is ze een half uur wakker? Misschien wel twee uur? En daarna valt ze weer in slaap om de rest van de nacht te hernemen (en ’s morgens misschien niet wakker te krijgen zijn).
Herkenbaar? Dan heb je wellicht te maken met een gespleten nacht, ook wel een ‘split night’ genoemd.

In deze blog leg ik uit wat een gespleten nacht precies is, waarom het voorkomt, en vooral: wat je eraan kunt doen.

 

Wat is een gespleten nacht?

 

Een gespleten nacht is een nacht waarbij je kindje gedurende een langere tijd wakker is in het midden van de nacht, zonder duidelijke reden. Dus niet louter voor een voeding of omdat er een luier verschoond moet worden, maar echt wakker. Soms zelfs vrolijk, speels of rustig alert.

Bij jonge baby’s (newborns) is dit volledig normaal. Hun biologische klok – het dag- en nachtritme – is nog niet volledig ontwikkeld. Dit ritme moet nog rijpen en wordt pas na enkele maanden stabieler.

Maar ook bij oudere baby’s en jonge kinderen kunnen gespleten nachten voorkomen, en dan zijn er meestal andere verklaringen.

 

Waarom gebeurt dit?

 

Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor gespleten nachten. De meest voorkomende zijn:

 

1. Onevenwicht in dag- en nachtslaap

Wanneer je kindje overdag (te) veel slaapt of (te) vroeg naar bed gaat, kan de slaapdruk midden in de nacht “op” zijn. Het lichaam denkt dan: we hebben voldoende geslapen, tijd om even wakker te zijn.

 

2. Een periode van ontwikkeling en groei

Tijdens sprongetjes, motorische mijlpalen of cognitieve ontwikkeling is het brein erg actief, ook ’s nachts. Dit kan ervoor zorgen dat je kindje langer wakker is of meer moeite heeft om opnieuw in slaap te vallen. We zien in de praktijk dat temperamentvolle kindjes gevoeliger zijn voor gespleten nachten: ze komen vaker voor en houden vaak langer aan, zeker wanneer ze gekoppeld zijn aan veel ontwikkeling.

 

3. Verandering of spanning

Verhuizing, vakantie, de start op het kinderdagverblijf/school, een verjaardag of feestdagen,… Allemaal situaties die spanning kunnen veroorzaken. Die spanning kan zich uiten in gespleten nachten, vooral als er veel prikkels of veranderingen zijn.

 

 

Wat kun je eraan doen?

 

Elke situatie is anders, dus er is geen one-size-fits-all oplossing. Maar hier zijn enkele concrete tips die vaak helpen:

 

Overdag: ondersteun het unieke ritme van jouw kindje

• Zorg voor voldoende blootstelling aan daglicht (laat je kindje bv. in daglicht dutten).
• Maak elke dag een wandeling in de ochtend of late namiddag.
• Zorg voor voldoende beweging en ontprikkeling doorheen de dag, zeker bij oudere baby’s en peuters.
• Ga na of je kindje ’s avonds moe genoeg is en niet te moe.
• Bekijk de dagslaap: wordt er teveel geslapen overdag, dan kan dit een impact hebben op de nacht
• Probeer je kindje niet te lang te laten uitslapen ’s morgens om zo het wakkere blokje in te halen. Stel een kortere, ‘aaneengeplakte’, nacht als eerste doel voorop om de gespleten nacht weg te werken.

‘s Nachts: houd het nachtritme intact

• Vermijd felle lichten en gebruik enkel rood of gedempt licht.
• Sla onnodige luierwissels over als dat kan.
• Gebruik een rustige stem en blijf zoveel als kan in de slaapstemming.
• Is je kindje heel actief? Dan kan je de slaapruimte verlaten (dit gebeurt wel eens tijdens sprongetjes). Overweeg of dit al dan niet helpend is voor je kindje en voor je eigen regulatie.

Verlaag spanning overdag

• Vermijd drukke of spannende activiteiten vlak voor het slapen.
• Laat je kindje overdag emoties verwerken a.d.h.v. gesprekjes, boekjes, spel, beweging… maar vermijd spannende onderwerpen vlak voor bedtijd.
• Bouw een rustgevende slaaproutine in met bijvoorbeeld massage, ademhalingsoefeningen of een ontspannend slaapverhaaltje.

Extra tips: wat kan je doen ‘in het moment’?

• Blijf in de slaapsfeer: lees een boekje of blijf samen in de kamer zonder te veel extra prikkels.
• Laat je kindje oefenen: nieuwe vaardigheden zoals rollen, kruipen of zich optrekken moeten ook ’s nachts verwerkt worden. Geef je kindje hier de ruimte voor. Deze fase gaat vanzelf voorbij.
• Word je daar niet blij van? Voel je vrij om even samen naar de woonkamer te gaan. Doe wat voor jullie goed voelt.

En als het blijft duren?

Soms houden gespleten nachten langer aan. Dan kan het helpen om met nieuwsgierigheid te kijken naar:

• Slaapt je kindje overdag misschien te veel?
• Is de bedtijd misschien te vroeg?
• Slaapt je kindje ’s ochtends te lang uit?

Een kleine aanpassing, zoals het iets inkorten van de dutjes of het iets later leggen ’s avonds, kan al veel verschil maken.

Wist je dat… het misschien wel normaal is?

Er bestaat een theorie van historicus Roger Ekirch die stelt dat mensen vroeger sliepen in twee blokken per nacht, met een wakkere periode ertussenin. Het is dus mogelijk dat dit patroon nog ergens in ons systeem zit, en dat van onze kinderen. Hier is echter vooralsnog weinig wetenschappelijk evidentie voor.

 

Tot slot

Gespleten nachten kunnen intens zijn, maar ze zijn vaak tijdelijk. De oorzaak is meestal te herleiden tot een fase van ontwikkeling, een onbalans in het ritme of externe veranderingen. Met wat aanpassingen, geduld en begrip kun je de nachten vaak weer omkeren en ‘aan elkaar plakken’.

Heb je twijfels of blijft het probleem aanhouden? Dan is het altijd goed om professioneel mee te laten kijken naar het slaapritme van je kindje via een slaapanalyse. Elk kind is uniek en dat geldt ook voor hun slaapbehoeften.

 

Liefs

Hanne